Winteravonturen in Telemark

Autor: Zbigniew Karlic / “Zew Północy” (Norden Kalder) – Det skandinaviske magasin (Het noorden roept - Het Scandinavische magazine)

Vertaald door: Anne Bloksgaard Nielsen

De meeste mensen associëren de naam ""Telemark"" met de karakteristieke manier waarop de skispringers landen. Dit is logisch, aangezien deze techniek daar - in het zuiden van Noorwegen - is ontwikkeld. De techniek werd eind 19e eeuw door een groep wintersporters in het Morgedal-gebied verspreid. Maar wat is er zo bijzonder aan deze techniek?

Foto: VisitNorway.com / Fredrik Schenholm

Dankzij enkele nieuwe, speciale skibindingen waarmee de skiër de hiel kan optillen, krijg je meer bewegingsvrijheid - vandaar de karakteristieke knielende positie. Telemark heeft zich snel verspreid als een skitechniek die vooral op de steile en besneeuwde hellingen wordt gebruikt. Maar al snel volgden er andere technieken en de Noorse uitvinding werd opzij geschoven. Gelukkig heeft de traditie gewonnen. Tegenwoordig heeft de regio Telemark een vernieuwing beleefd en wordt het gebied geadverteerd als de bakermat van het Noorse skiën.

Sondre Norheim is in dit gebied geboren. De uitvinder van de Telemarkstijl ontwikkelde ook ski's en skibindingen, was een eersteklas skispringer en een fervent voorstander van skiën. Maar zijn leven was niet gemakkelijk - hij was een arme timmerman en woonde met zijn grote familie in een klein hutje. De Noren achten hem heel hoog. Dit wordt onderstreept door het feit dat vóór de Olympische Winterspelen in zowel Oslo in 1952 als Lillehammer in 1994 de Olympische vlam werd aangestoken in Øvrebø - zijn geboorteplaats. De prestaties van Nordheim en andere wintersportpioniers zijn te zien in het Museum Norsk Skieventyr (Noors ski-avontuur) in Morgedal.

Gaustablikk - de perfecte plek voor iedereen die van alpineskiën houdt

Foto: visitsorlandet / Kjell Gunnar Dahle

Telemark is een populair reisdoel voor een skivakantie. De bergen daar lijken niet op de Alpen, maar zijn qua hoeveelheid sneeuw gelijk.

"De sneeuw valt hier het eerst en die blijft beslist bij ons liggen", zegt Torben Andersen van de toeristenorganisatie Visit Rauland.

De sneeuwlaag, die soms wel tot mei blijft liggen, in combinatie met de vele verschillende hellingen, zijn enkele van de dingen in dit gebied die zowel door ervaren skiërs als beginners worden gewaardeerd.

De hoogste berg in Telemark, die het grootste deel van het jaar met sneeuw bedekt is - Gaustatoppen" (1883 meter boven zeeniveau) - maakt indruk met zijn grote afmetingen. Vanaf half februari kunt u de top bereiken met een kabelbaan die door een tunnel loopt (prijs ongeveer 36 euro / 17 euro voor kinderen). De faciliteit is oorspronkelijk gebouwd door de NAVO en werd vroeger zwaar bewaakt, maar in 2010 werd hij geopend voor toeristen. Het uitzicht is ongelooflijk - als het weer goed is, kunt u een zesde deel van Noorwegen zien vanaf Spitzt Gaustatoppen! Het is ook een traktatie voor liefhebbers van off-piste - een wilde afdalingsroute door Longefonn of halfpipes met een helling van 40 graden behoren tot de opties. Deze laatste is alleen toegankelijk met een skigids.

Foto: Håkon Nordby / Visit Telemark

Als u van het uitzicht op deze fantastische berg wilt genieten, moet u een bezoek brengen aan het beroemdste skigebied in Telemark - Gaustablik Skisenter. Het is een van de grootste faciliteiten in zijn soort in Noorwegen. Gasten hebben toegang tot 12 skiliften, waaronder 2 stoeltjesliften, en een dagskipas kost ongeveer 36 euro (165 euro per week). Het is vermeldenswaard dat skiërs die Telemark bezoeken, gebruik kunnen maken van het Telemark Superski-programma.

“Een skipas gekocht bij Gaustablikk Skicenter is ook geldig bij zeven andere skisportfaciliteiten in de omgeving. Met één pas kun je 123 skipistes en 54 skiliften gebruiken”, zegt Torben Andersen. De totale lengte van alle pistes in Gaustablikk is 34 kilometer. De langste daarvan is meer dan 3,5 kilometer lang. Andere attracties zijn onder meer een snowboardpark en 85 kilometer aan langlaufloipes. Dat is standaard in Noorwegen omdat iedereen daar skiet! Er is ook een skischool voor kinderen en volwassenen. Misschien is het de moeite waard om een paar uur elementaire telemarktraining te doen. Waar kun je deze techniek beter leren dan in hun eigen land?

Gaustablikk Skisenter ligt vlakbij Rjukan. Er zijn ook twee kleine skigebieden in de buurt van de stad - Møsvatn Skipark en Bakkhusjordet. Deze zijn voornamelijk bedoeld voor kinderen en familievakanties. Het motto, dat ook 100% waar is, luidt: "We zijn altijd de eersten die sneeuw krijgen!" - een steekhoudend argument om Gaustablikk te bezoeken. Hoe zou je het kunnen laten?

Familietijd in Rauland, snowboardtijd in Vierli

Foto: Rauland Skisenter

Als u een langere gezinsvakantie plant, is het een goed idee om een ​​bezoek te brengen aan Rauland. Rauland ligt ongeveer 50 kilometer van Rjukan. Hier zijn we in het gebied dat grenst aan het Hardangervidda-plateau - een van de weinige ongerepte gebieden in Europa. Het klimaat is hier strenger, de bergen zijn kleiner en de hellingen zijn gemakkelijker - ideaal voor tieners en beginners op ski's.

Rauland Skicenter, dat zich hier bevindt, is de perfecte plek voor gezinnen en mensen die voor het eerst ervaringen op ski's uitproberen. De gasten van het centrum kunnen gebruik maken van 26 pistes van verschillende moeilijkheidsgraden en een totale lengte van meer dan 20 kilometer, evenals verschillende skiliften. De faciliteit heeft ook een skischool waar u de Telemarktechniek kunt leren. Zoals reeds vermeld, zijn met name gezinnen welkom in het Rauland Ski Center. Het gebied is op maat gemaakt voor hun behoeften, inclusief skiliften die zijn aangepast voor kinderen, speeltuinen en kindermenu's in de restaurants en cafés.

Foto: Rauland Skisenter

De naburige faciliteit Vierli Skisenter is net zo aantrekkelijk. Het is verbonden met Rauland door een buslijn - skibus. Het aanbod voor alpine skiërs is hier wat bescheidener dan bij Rauland Skisenter (negen pistes, vijf skiliften), maar Vierli biedt een traktatie voor liefhebbers van een andere skisport, namelijk Vierli Terrengpark.

Vierli Terrengpark is het beste snowboardpark van Noorwegen met de snelste snowboardlift van het land. Daarnaast is er een 750 meter lange piste met jumps en ramps voor slopestyle en een trick area uitgerust met 20 verschillende hindernissen. Natuurlijk zijn er ook pistes voor kinderen en voor degenen die voor het eerst willen snowboarden. Een ander voordeel van de faciliteit is dat deze 1000 meter boven het wateroppervlak ligt. Dat is de garantie voor een bijzonder lang seizoen. Het is dus niet verwonderlijk dat Vierli Terrengpark een aantal keer de Norwegian Snowboard Awards-stem heeft gewonnen als een van de beste resorts van het land.

In het licht van de winterzon

Telemark in de winter is veel meer dan alleen skiën. Vooral Rjukan is vol met interessante bezienswaardigheden. De stad werd opgericht toen de salpeterfrabriek in 1907 werd gebouwd. Dit mengsel wordt onder andere gebruikt voor de productie van zwart poeder. De fabriek, eigendom van Norsk Hydro, stond hier vanwege de toegang tot elektriciteit, die werd gecreëerd door de nabijgelegen rivieren en watervallen.

Foto: visitnorway.com / Ian Brodie

In 1934 werd 's werelds eerste productiefaciliteit voor zwaar water opgericht in de buurt van de Vemork krachtcentrale. Deze plaats werd het brandpunt van dramatische gebeurtenissen tijdens de laatste oorlog. Om het Duitse kernwapenproject, waarin zwaar water uit Rjukan een centrale rol speelde, een halt toe te roepen, namen de geallieerden hun toevlucht tot sabotage. In februari 1943 wisten de Noorse saboteurs de fabriek en de zwaarwatervoorziening op te blazen. De droom van de Duitsers van een atoombom werd definitief verbrijzeld in een geallieerde aanval. In de tot museum omgebouwde krachtcentrale kunt u meer te weten komen over de geschiedenis van de strijd om zwaar water.

Foto: visitsorlandet / Ian Brodie

De oprichter van Rjukan en de maker van zijn industriële geschiedenis was Sam Eyde, ingenieur en partner bij Norsk Hydro. De stad ligt in een smal, diep dal zonder zon. Daarom kwam Eyde op het idee om gigantische spiegels aan de zijkanten van de vallei te plaatsen. Die moesten de zonnestralen weerkaatsen en het midden van de vallei verlichten. Dit werd vermeld in de lokale pers op 31 oktober 1913. Op dat moment kon het project niet worden gerealiseerd omdat de benodigde technologie niet beschikbaar was. In plaats daarvan werd de kabelbaan Krossobanen in 1928 gebouwd. De bewoners gebruikten hem om naar de nabijgelegen top te gaan en te genieten van de zonnestralen op een hoogte van 886 meter.

Maar het idee om zonnespiegels te bouwen werd niet opgegeven - de droom van Eyde werd precies 100 jaar later gerealiseerd. Op 31 oktober 2013 verzamelde zich een menigte opgewonden bewoners op de Rjukans-markt. Ze wachtten op iets wat ze in de herfst of winter nog nooit hadden meegemaakt. En toen kwam het licht! Een gebied van 600 m² van de markt werd verlicht door zonnestralen die werden weerkaatst door drie spiegels die zeer hoog boven de vallei waren geplaatst. Elke spiegel heeft een afmeting van 17 m² en wordt aangedreven door zonne- en windenergie. De spiegels worden aangestuurd door een automatische machine die de bewegingen van de zon volgt.

Foto: visitrjukan.com

Dankzij de spiegels kunnen bewoners zelfs midden in de winter genieten van 5 - 6 uur zon per dag. Dit is ook uitgegroeid tot een toeristische attractie.

Klimmen... de waterval op

Foto: visitsorlandet / Ian Brodie

Spiegels zijn één ding, maar wie heeft er ooit gehoord van het beklimmen van een waterval? Elk jaar komen duizenden avonturiers van over de hele wereld naar Rjukan en Vestfjorddalen om deze passie te beleven. Het gebied rond de stad is de perfecte speeltuin voor deze enthousiastelingen die het bevroren water beklimmen. Er bevinden zich bijna 200 watervallen van verschillende afmetingen binnen een straal van 20 kilometer! Deze zijn over het algemeen gemakkelijk te bereiken. Er is ook geen risico op smelten, omdat de zon enkele maanden niet in de vallei verschijnt.

De toeristenindustrie ziet deze sport als een mooie kans om zich te ontwikkelen. Het ijsfestival, Rjukan Isfestival, wordt hier gehouden, meestal in februari. Nieuwe faciliteiten voor klimmers, zoals Climb Inn, worden gebouwd. Naast accommodatie worden er ook ijsklimlessen aangeboden. U kunt een eendaagse cursus voor beginners (ca. 96 euro) of een zesdaagse cursus voor beginners of licht gevorderden (ca. 668 euro) volgen.

De reis over zee

Hoe komt u daar? Als u van boord gaat van de Fjord Line-veerboot in Langesund, bent u al in Telemark. U bereikt het hart van het gebied - Rjukan - in drie uur. De afstand bedraagt ongeveer 160 kilometer. Voordat u voet aan wal zet op het Noorse land, vindt de reis over de Noordzee plaats aan boord van de nieuwe, ultramoderne veerboten MS Stavangerfjord en MS Bergensfjord. De overtocht naar Hirtshals duurt vier en een half uur.